Η Περιβαλλοντική εκπαίδευση

Το θέμα επιμελήθηκε η μαθήτρια της Ομάδας Περιβαλλοντικής Αγωγής: Κατερίνα Γεωργάκα, του τμήματος Γ1. Η πτώση του επιπέδου των υδροφόρων οριζόντων κατέστη σοβαρό πρόβλημα σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Τα μισά από τα ποτάμια του πλανήτη έχουν χαμηλή ροή ή είναι μολυσμένα. Οι ελλείψεις καθαρών υδάτινων πόρων αποτελούν σε πολλά μέρη το βασικότερο ανασταλτικό παράγοντα για την αγροτική παραγωγή. Η υπεράντληση και των υπογείων υδάτων προκαλούν μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ακόμη τη διάβρωση των εδαφών, την πυρηνική απειλή, την καταστροφή του όζοντος, ο αέρας που δηλητηριάζεται, τις πυρκαγιές, την υποβάθμιση των εκατοντάδων υγροτόπων, την εντατική και αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων κ.α. Η θέσπιση αυστηρών νόμων για την αντιμετώπιση του προβλήματος από τα περισσότερα κράτη στον κόσμο δεν φέρνει αποτελέσματα, γιατί τα μέτρα αυτά καταστρατηγούνται από την ανθρώπινη απληστία, αφού ο μοναδικός σκοπός είναι το κέρδος. Για να υπάρξει αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων είναι δύσκολο να γίνει ερήμην του σχολικού θεσμού. Η εκπαίδευση είναι αυτή που μπορεί να συμβάλλει στην αλλαγή του ισχύοντος συστήματος αξιών, όσον αφορά τα περιβαλλοντικά θέματα και την αντιμετώπισή τους. Είναι αυτή που πρέπει να λειτουργήσει σαν αιχμή του δόρατος για κοινωνική αλλαγή και να μπορέσει να μπολιάσει τους νέους ανθρώπους με καινούργιες ιδέες, νέες στάσεις και νέο ήθος που ταιριάζουν στις αυξανόμενες ανάγκες του ανθρώπου και της φύσης, με στόχο την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλο τον πλανήτη. Είναι αυτή που μπορεί και πρέπει να προετοιμάσει τους νέους ανθρώπους, μέσω της σωστής και τεκμηριωμένης ενημέρωσης και γνώσης για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή στη διαμόρφωση της παγκόσμιας κοινωνίας του αύριο. ΄Ετσι η αναγκαιότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης είναι ολοφάνερη, γιατί συμβάλλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση νέου ήθους στους σημερινούς μαθητές και αυριανούς πολίτες, του «οικολογικού ήθους». Η σημασία και η αναγκαιότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αναγνωρίστηκε σε διεθνείς διασκέψεις, όπως στο Βελιγράδι το 1975, στην Τιφλίδα το 1977, στη Μόσχα το 1987, στο Ρίο το 1992, στη Θεσσαλονίκη το 1997.
Οι στόχοι της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κινούνται σε δύο επίπεδα: • τη διαμόρφωση ενημερωμένων πολιτών με ανεπτυγμένο το αίσθημα ευθύνης ,με οικολογική παιδεία και οικολογική συνείδηση. Και παράλληλα συνείδησης κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και τελικά συνείδηση της βαθύτερης σχέσης που συνδέει τον άνθρωπο με τη φύση. Συνείδηση του γεγονότος ότι τις αιτίες των περιβαλλοντικών προβλημάτων πρέπει να τις αναζητήσει κανείς στις σχέσεις του ανθρώπου με τη Φύση και του ανθρώπου με τον άνθρωπο και ότι η λύση των περιβαλλοντικών προβλημάτων θα προκύψει μέσα από συλλογικές δράσεις. • τη διαμόρφωση πολιτών με στάσεις και συμπεριφορές φιλικές προς το περιβάλλον και με τη διάθεση για ενεργό συμμετοχή στα κοινωνικά δρώμενα. ΄Ετσι, λοιπόν, η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι ουσιαστικά Αγωγή του Πολίτη, που έχει στόχο και την κατανόηση των οργανωτικών δομών της κοινωνίας αλλά και την αμφισβήτηση και την προσπάθεια ανατροπής των κακώς κειμένων. Είναι μια διαφορετική μορφή εκπαίδευσης που προσπαθεί να ανατρέψει το μαθαίνω και δέχομαι και να το αντικαταστήσει με το κατανοώ για να δράσω. Μέσα από τους δύο αυτούς βασικούς στόχους η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση πετυχαίνει να δώσει το χαρακτήρα του «περιβαλλοντικά υπεύθυνου πολίτη». Η Περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι μια εκπαίδευση που δίνει έμφαση στις διαλογικές και συμμετοχικές διδακτικές μεθόδους και παράλληλα ενδιαφέρεται για το πέρασμα σε μια οικολογικά βιώσιμη κοινωνία. Προετοιμάζει μαθητές - αυριανούς πολίτες που θα αποκτήσουν στάση υπευθυνότητας απέναντι στο μέλλον του πλανήτη. Η μεθοδολογία που ακολουθεί οδηγεί τον αυριανό πολίτη στην ολοκλήρωσή του στη δημιουργία θετικών στάσεων και συμπεριφορών προς το περιβάλλον. Επικοινωνεί καλύτερα και αναπτύσσει κοινωνική συμπεριφορά, δέχεται πληροφορίες με ένα διαφορετικό τρόπο, εξασκείται στη λήψη αποφάσεων, κατανοεί καλύτερα το ρόλο των διαφόρων κοινωνικών ομάδων, αποκτά το συναίσθημα της συνεργασίας και αλληλεγγύης, αξιοποιεί και αναδεικνύει τις δυνατότητες που του προσφέρει το περιβάλλον που ζει. Η Περιβαλλοντική Αγωγή είναι φανερό δεν είναι εύκολη διαδικασία και δεν μπορεί απ' τη μια στιγμή στην άλλη να αλλάξει στάσεις και συμπεριφορές των ανθρώπων απέναντι στο περιβάλλον. Παρόλα αυτά η επίτευξη των στόχων της είναι η διαμόρφωση συνειδητών πολιτών με γνώσεις, ευαισθησία, συναίσθημα, φαντασία και επίγνωση των σχέσεων που συνδέουν το φυσικό με το ανθρωπογενές περιβάλλον, έτοιμους να προτείνουν λύσεις και να συμμετέχουν στη λήψη και εκτέλεση των αποφάσεων για την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, αποτελεί την πλέον ελπιδοφόρα επένδυση για ένα καλύτερο, περιβαλλοντικά, μέλλον.