Τα Πέτρινα Γεφύρια της Ξάνθης

Το θέμα επιμελήθηκε ο μαθητής της Ομάδας Περιβαλλοντικής Αγωγής, Μπαντής Χαράλαμπος, της Β' τάξης

Ιστορία Από την προϊστορική κιόλας εποχή ο άνθρωπος συνάντησε στην εξάπλωσή του ένα εμπόδιο, μια υδάτινη ροή που στέκονταν αγέρωχη στο διάβα του. Το πέρασμα πάνω από το ποτάμι, η τέχνη της γεφυροποιίας, απαιτούσε την επιστράτευση ιδιαίτερων γνώσεων και δεξιοτήτων όπως, η γνώση των χαρακτηριστικών του εμποδίου, η γνώση των υλικών κατασκευής, η τεχνική δεξιότητα, η εμπειρία και η αξιοποίηση πολλών τεχνολογικών εξελίξεων. Οι Ρωμαίοι υπήρξαν σίγουρα οι μεγαλύτεροι γεφυροποιοί της αρχαιότητας και οι πρώτοι που συγκρότησαν ένα τεχνικό σώμα από μηχανικούς και έμπειρους τεχνίτες που συντόνιζαν και επέβλεπαν, σε όλη την έκταση της Αυτοκρατορίας, την κατασκευή των γεφυριών. Παράλληλα ίδρυσαν και σχολές ενώ κατέγραψαν τις πρώτες οδηγίες και τεχνικές περιγραφές, όπως στο έργο της αυθεντίας της εποχής, του Βιτρούβιου «Η Αρχιτεκτονική». Τα πέτρινα γεφύρια του ελλαδικού χώρου έλκουν την καταγωγή τους από τα ρωμαϊκά γεφύρια και υδραγωγεία, καθόσον η τεχνική τους είναι σχεδόν πανομοιότυπη. Οι πιο ονομαστοί αρχιτεχνίτες-γεφυροποιοί προέρχονταν από την Ήπειρο, τόπος των φημισμένων σχολών των τεχνιτών και μαστόρων της πέτρας, στα χωριά της Κόνιτσας και της Τζουμέρκας. Ήταν περιπλανώμενοι, οργανωμένοι σε ομάδες, που ονομαζόντουσαν «μπουλούκια». Ξεκινούσαν μετά το Πάσχα, συνήθως ανήμερα του Αι Γιωργού και επέστρεφαν στα μέσα του φθινοπώρου. Επικεφαλής τους ήταν ο πρωτομάστορας και δεύτερος στη σειρά ο Κάλφας. Ο Κάλφας ήταν επικεφαλής του «μπουλουκιού», των κτιστάδων, των λασπιτζήδων, των μαρμαρογλυπτών, των πελεκάνων (πελεκητών της πέτρας) και πολλών άλλων, ανάμεσά τους και πολλών παιδιών – γνωστών και ως «τσιράκια», που μετέφεραν τα υλικά στους τεχνίτες από την αυγή ως τη δύση. Οι μάστορες εχτίσαν και τη δική τους γλώσσα – τα «κουδαρίτκα» ή «μαστόρκα» – ως μέσο προφύλαξης της τέχνης και των συμφερόντων τους. Παρόλο που έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης από τους Τούρκους κατακτητές, που τους έδωσαν το δικαίωμα της ελεύθερης κίνησης στις κατεκτημένες περιοχές και πολλούς από αυτούς τους τίμησαν δίνοντας τους θέσεις κύρους στην Αυτοκρατορία, η μοναδική τους άμυνα έναντι των κακοπληρωτών ήταν η τιμητική εγκατάλειψη της εργασίας τους που κανείς δεν αναλάμβανε την περάτωσή της εάν ο νοικοκύρης δεν τακτοποιούσε πρώτα τους λογαριασμούς του με το προηγούμενο ισνάφι-συνεργείο. Εκτός από τους ηπειρώτες τεχνίτες στην οροσειρά της Ροδόπης δραστηριοποιήθηκαν και οι περίφημοι Δουλγέρηδες (από τη Φιλιππούπολη), που ήταν και αυτοί οργανωμένοι στα πρότυπα των ηπειρώτικων και δυτικομακεδονικών συναφιών. http://www.nestos-hotel.gr/gefyria/gefyres.htm