Φυσικοί κίνδυνοι

Το θέμα επιμελήθηκε η μαθήτρια της Ομάδας Περιβαλλοντικής Αγωγής Κωνσταντίνα Ρέκλου, του τμήματος Γ4.                  Ένας φυσικός κίνδυνος είναι κατάσταση που έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει γεγονός το οποίο θα έχει επικίνδυνη επίδραση στους ανθρώπους. Προκύπτουν από τις φυσικές διαδικασίες του περιβάλλοντος, ενώ οι φυσικοί κίνδυνοι μπορεί να συσχετίζονται μεταξύ τους ή και να προέρχονται από άλλους. Οι φυσικοί κίνδυνοι, ανάλογα με τις αιτίες που τους προκαλούν, διακρίνονται σε Γεωλογικούς, Υδρολογικούς, Κλιματικούς και τις Πυρκαγιές. Γεωλογικοί Η χιονοστιβάδα είναι ένας γεωφυσικός κίνδυνος που περιλαμβάνει την ολίσθηση μιας μεγάλης μάζας χιονιού από την πλαγιά ενός βουνού, προκαλείται όταν μια συγκεντρωμένη μάζα χιονιού απελευθερώνεται σε μία πλαγιά. Είναι ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους στα βουνά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, καθώς πολλοί άνθρωποι κατά καιρούς πέφτουν θύματα χιονοστοιβάδων που ολισθαίνουν σε πλαγιές, ιδίως σε τουριστικές περιοχές. Μεγάλη σημασία έχει ο έγκαιρος εντοπισμός των θυμάτων και για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ένας ειδικός πομποδέκτης που επιτρέπει την ανίχνευση ενός θύματος χιονοστιβάδας θαμμένου κάτω από το χιόνι. Μία χιονοστιβάδα είναι ένα παράδειγμα βαρυτικού ρεύματος αποτελούμενου από κοκκώδη υλικά. Σε μία χιονοστιβάδα, πολλά υλικά ή μείξεις διαφορετικών ειδών υλικών πέφτουν ή ολισθαίνουν εξαιτίας της δύναμης της βαρύτητας. Οι χιονοστιβάδες συχνά ταξινομούνται και από τα υλικά από τα οποία αποτελούνται. Σεισμός Ο Σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο προκαλείται από ξαφνική απελευθέρωση μηχανικής ενέργειας από το εσωτερικό της Γης προς την επιφάνειά της. Η ενέργεια αυτή έχει τη μορφή αναταράξεων στη στεριά ή τσουνάμι στη θάλασσα, και διαδίδεται μέσω των σεισμικών κυμάτων. Το 90% όλων των σεισμών εμφανίζεται γύρω από το μήκους 40.000 χλμ Δακτυλίδι της Φωτιάς στον Ειρηνικό Ωκεανό, το οποίο βρίσκεται κατά προσέγγιση στα όρια της τεκτονικής πλάκας του Ειρηνικού. Καθημερινά συμβαίνουν χιλιάδες σεισμοί, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν γίνονται αντιληπτοί. Κάποιοι όμως έχουν αρκετή ένταση ώστε να προξενήσουν σημαντική ζημιά. Λαχάρ Το Λαχάρ είναι ένας τύπος φυσικής καταστροφής σχετικός με μία ηφαιστειακή έκρηξη και περιλαμβάνει την ολίσθηση μίας μεγάλης ποσότητας υλικών, συμπεριλαμβανομένων λάσπης, βράχων, και τέφρας, από την πλευρά ενός ηφαιστείου με γρήγορο ρυθμό. Αυτές οι ροές μπορούν να καταστρέψουν ολόκληρες πόλεις σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και να προκαλέσουν χιλιάδες θανάτους. Κατολίσθηση και Λασπολίσθηση Η κατολίσθηση είναι μία καταστροφή που προσομοιάζει με την χιονοστιβάδα, όμως αντί να συμβαίνει με ολίσθηση χιονιού, συμβαίνει περιλαμβάνοντας τα πραγματικά στοιχεία του εδάφους, συμπεριλαμβανομένων βράχων, δέντρων, χώματος και γενικότερα οποιουδήποτε συστατικού μπορεί να παρασυρθεί. Η εκδήλωση κατολισθητικών φαινομένων αποτελεί απόρροια ελλιπούς ευστάθειας των πρανών έναντι στατικών και σεισμικών φορτίων. Ένα πρανές μπορεί να αστοχήσει υπό την επίδραση γεωλογικών, μορφολογικών, φυσικών ή ανθρωπογενών παραγόντων, όπως είναι οι σεισμοί, οι ηφαιστειακές εκρήξεις ή η γενική αστάθεια του εδάφους. Οι λασπολίσθησεις είναι μία ιδιαίτερη κατηγορία κατολισθήσεων, κατά τις οποίες οι έντονες βροχοπτώσεις αναγκάζουν το χαλαρό έδαφος μιας απότομης πλαγιάς να καταρρεύσει και να ολισθήσει προς τα κάτω. Καθίζηση Η καθίζηση είναι μία τοπική υποχώρηση της επιφάνειας του εδάφους που προκαλείται συνήθως από την κατάρρευση κάποιας υπόγειας κοιλότητας, όπως ενός σπηλαίου. Σπάνια, μεγάλες καθιζήσεις μπορούν να προκληθούν ξαφνικά και σε κατοικημένες περιοχές, προκαλώντας την κατάρρευση κτιρίων. Ηφαιστειακή Έκρηξη Η ηφαιστειακή έκρηξη αναφέρεται στο σημείο όπου ένα ηφαίστειο καθίσταται ενεργό και απελευθερώνει την ενέργειά του. Οι εκρήξεις λαμβάνουν διάφορες μορφές. Υδρολογικοί Πλημμύρα Οι πλημμύρες προκαλούνται από τις παρατεταμένες βροχοπτώσεις μίας θύελλας ή μίας καταιγίδας, την γρήγορη τήξη των μεγάλων ποσοτήτων χιονιού ,ποταμούς που φουσκωμένοι εξαιτίας μεγάλων βροχοπτώσεων στις πηγές τους ξεχειλίζουν και προκαλούν ζημιές στις παρακείμενες περιοχές, ή σπανιότερα από την κατάρρευση φραγμάτων και αναχωμάτων κατασκευασμένων από τον άνθρωπο. Έκχυση Παγετώνα Όταν η επιφάνεια των παγετώνων λειώνει τα νερά που ρέουν στην επιφάνειά του σχηματίζουν ρωγμές και χάνονται στο εσωτερικό του παγετώνα μέχρι να βγουν κάπου στην επιφάνεια της γης ή να χαθούν στα έγκατα της γης. Συχνά όμως δεν βρίσκουν αδιέξοδο και σχηματίζουν τεράστιες λίμνες μέσα στο σώμα του παγετώνα ασκώντας πίεση στα τοιχώματά του. Αν τα τοιχώματα δεν αντέξουν αλλά εκτιναχτούν, τότε τα νερά απελευθερώνονται ακαριαία και εκχύνονται στις πεδιάδες με τρομακτική ορμή παρασέρνοντας τα πάντα στο πέρασμά τους. Αν παρασυρθούν άνθρωποι και ζώα, τότε ή θα σκοτωθούν αμέσως από την ορμή του χείμαρρου ή θα πάθουν άμεση ψύξη, αφού τα νερά έχουν θερμοκρασία γύρω στους μηδέν βαθμούς. Παλιρροιακή δίνη Παλιρροιακή δίνη ονομάζεται η δίνη που δημιουργείται από τη συνάντηση δύο παλιρροιακών ρευμάτων συνήθως σε αμφίγειο π.χ. μεταξύ νήσων διαφορετικού μεγέθους και σχετικά μικρής μεταξύ τους απόστασης, ή μεταξύ νήσου και της, σε μικρή απόσταση, έναντι ηπειρωτικής ακτής. Οι παλιρροιακές δίνες λέγονται κοινώς και ρουφήχτρες. Τσουνάμι Το τσουνάμι είναι θαλάσσιο φαινόμενο κατά το οποίο μετατοπίζονται μεγάλες μάζες νερού σε μία θάλασσα ή μία λίμνη, ως αποτέλεσμα ενός σεισμού, μιας κατολίσθησης ή ηφαιστειακής έκρηξης. Η μετατόπιση των όγκων του νερού έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κυμάτων που, αν φτάσουν σε ακτές, έχουν εξαιρετικά καταστρεπτικά αποτελέσματα. Η ονομασία του, που αποτελεί διεθνή όρο, προέρχεται από τις ιαπωνικές λέξεις τσου-ναμι που στα ελληνικά θα μεταφράζονταν ως «κύμα του λιμανιού». Παράλληλα υπάρχουν τα «Μετεο-τσουνάμι» που προκαλούνται από μετεωρολογικά φαινόμενα, ενώ συχνά χρησιμοποιείται και ο άτυπος όρος «Μεγα-τσουνάμι» να περιγράψει τα πολύ μεγάλα τσουνάμι. Κλιματικοί Χιονοθύελλα Η χιονοθύελλα είναι μία έντονη χειμερινή καταιγίδα που χαρακτηρίζεται από χαμηλές θερμοκρασίες, ισχυρούς ανέμους και έντονη χιονόπτωση. Παγοθύελλα Η Παγοθύελλα είναι ένα ιδιαίτερο καιρικό φαινόμενο και συγκεκριμένα ένα είδος χειμερινής καταιγίδας, κατά την οποία πέφτει υπέρψυχρη αλλά απάγωτη βροχή λόγω των ατμοσφαιρικών συνθηκών, η οποία μόλις καταλήξει στο έδοφος γίνεται ακαριαία πάγος. Ως αποτέλεσμα, δημιουργείται ένα τεράστιο παγοκάλυμμα, που μπορεί να παραλύσει ολόκληρες περιοχές. Ξηρασία Η ξηρασία είναι μία ανώμαλα άνυδρη περίοδος όταν δεν υπάρχει αρκετό νερό για να υποστηρίξει τις γεωργικές, αστικές ή περιβαλλοντικές ανάγκες. Οι εκτεταμένες ξηρασίες μπορούν να οδηγήσουν σε θανάτους από λιμό ή ασθένειες, ενώ αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες των πυρκαγιών. Χαλαζόπτωση Η χαλαζόπτωση είναι μια φυσική καταστροφή όπου, κατά τη διάρκεια μίας καταιγίδας, παράγονται πολυάριθμοι χαλαζόκοκκοι οι οποίο προκαλούν καταστροφές στην περιοχή που πέφτουν. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι ιδιαίτερα καταστρεπτική για την γεωργία, καταστρέφοντας καλλιέργειες και εξοπλισμό. Κύμα Καύσωνα Το κύμα καύσωνα είναι μια καταστροφή που χαρακτηρίζεται από υψηλή θερμοκρασία που θεωρείται ακραία και ασυνήθιστη στην περιοχή στην οποία εμφανίζεται. Τα κύματα καύσωνα απαιτούν τους συγκεκριμένο συνδυασμό καιρικών φαινομένων για να πραγματοποιηθούν όπως καθοδικούς ανέμους και αντιστροφές της θερμοκρασίας.Υπάρχει όμως και η προοπτική για πιο μακροπρόθεσμα γεγονότα που οφείλονται στην παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, από την ανθρώπινη δραστηριότητα που προκαλεί της αύξηση της θερμοκρασία στον πλανήτη και την αλλαγή του κλίματος Τυφώνας και Τροπικός κυκλώνας Ο τυφώνας και ο τροπικός είναι διαφορετικά ονόματα που όμως αναφέρονται στο ίδιο φαινόμενο, ένα σύστημα θύελλας με μία κλειστή περιστροφική κυκλοφορία γύρω από ένα ήρεμο κέντρο χαμηλής βαρομετρικής πίεσης, γνωστό ως μάτι του τυφώνα. Σίφωνας Ο σίφωνας είναι ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο προκαλείται από τις ισχυρές καταιγίδες. Οι σίφωνες είναι βίαιες, περιστρεφόμενες στήλες αέρα. Μπορούν να σχηματιστούν ανά ένας τη φορά ή σε μεγάλα ξεσπάσματα κατά μήκος μιας προκαθορισμένης γραμμής ή μέσα σε μία μεγάλη έκταση ανάπτυξης μιας καταιγίδας και τότε αναφέρονται ως οικογένεια σιφώνων. Πυρκαγιές Πυρκαγιά Η πυρκαγιά είναι μία κατάσταση όπου ανεξέλεγκτη φωτιά καίει δασικές, αγροτικές, καλλιεργήσιμες ή ακαλλιέργητες περιοχές. Οι συνηθέστερες αιτίες των πυρκαγιών περιλαμβάνουν τις αστραπές και την ξηρασία, όμως οι πυρκαγιές μπορεί να ξεκινήσουν και από ανθρώπινη αμέλεια ή από εμπρησμό. Οι πυρκαγιές μπορούν επίσης να προκαλέσουν εκτινάξεις εύφλεκτων ή φλεγόμενων υλικών τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν νέες εστίες πυρκαγιάς σε μεγάλη απόσταση από την αρχική εστία. πηγή: Βικιπαίδεια